Wat is de oorzaak van parasomnie?
Wat zit er achter dat ongewone gedrag in de nachtelijke uren? Parasomnia kunnen verschillende oorzaken hebben. Vaak ontstaan ze in de kindertijd, maar ook volwassenen kunnen parasomnieën ontwikkelen. Vaak komen deze onregelmatigheden in de slaap voort uit erfelijke factoren. In een familie van iemand die slaapwandelt, komt slaapwandelen meestal vaker voor. Ook kan het gedrag periodiek optreden, bijvoorbeeld bij stress, slaapgebrek of na het drinken van alcohol. Factoren die parasomnia verergeren, zijn koorts, de inname van alcohol, chronisch slaapgebrek, psychologische problemen en een verstoring van de biologische klok. Heb je last van een jetlag of werk je vaak nachtdiensten? Weet jouw lichaam niet meer of het dag of nacht is? Dan neemt de kans op ongewoon gedrag tijdens je slaap aanzienlijk toe. Ook medicijnen kunnen bijwerkingen hebben, die leiden tot ongewoon slaapgedrag.
De symptomen van parasomnia
De symptomen die erop wijzen dat je mogelijk een parasomnie hebt, zijn heel verschillend. Daarom kan het ook gebeuren dat je bijvoorbeeld slaapwandelt, zonder dat je daar zelf van af weet. Symptomen van parasomnieën hebben veel gelijkenissen met symptomen van chronische vermoeidheid. Je bent waarschijnlijk eerder geprikkeld, humeurig of gestresst. Ook kan het zijn dat je overdag moeilijk wakker kunt blijven of weinig energie hebt. Als je allerlei activiteiten onderneemt tijdens het slapen, rust je lichaam minder uit en hebben je hersenen minder tijd de indrukken van die dag te verwerken.
De behandeling van parasomnieën
Als je aan een parasomnie lijdt, verwijst je huisarts je meestal door naar een slaappoli. Op een slaappoli vragen specialisten je vervolgens een slaaplogboek bij te houden en voeren ze, indien nodig, een polysomnografie uit. Tijdens een polysomnografie worden je hersenactiviteit en lichaamsfuncties in de gaten gehouden tijdens verschillende fases van je slaap. De behandeling van parasomnia hangt sterk samen met het soort symptomen, het gevaar dat ze opleveren en de ernst en intensiteit van het ongewone gedrag. Af en toe praten in je slaap beïnvloedt je nachtrust minder, dan het verplaatsen van zware spullen of het openen van deuren tijdens slaapwandelen. Ook leidt het laatste eerder tot potentieel gevaarlijke situaties.
Wat je kunt doen tegen parasomnieën
Volwassenen die last hebben van een parasomnie doen er goed aan om risicofactoren als alcohol, te vermijden. Op latere leeftijd is het ook raadzaam je biologische klok niet te vaak bloot te stellen aan jetlag of nachtdiensten. Ingrijpende veranderingen in je dag-nacht ritme leveren bij volwassenen en met name bij ouderen, eerder slaapproblemen op. Behandelingen tegen parasomnie hebben bijna altijd tot doel de kwaliteit van de slaap te verbeteren.
