Bedtijd 4 jaar – Hoe laat moet mijn kleuter van 4 naar bed?

Voor het laatst geüpdate op oktober 10, 2022 door Esther

Vraag jij je af wat de juiste bedtijd is voor je kleuter? Of heeft je kindje moeite met naar bed gaan of slaapproblemen? In dit artikel leggen we meer uit over geschikte bedtijden voor kleuters van 4 jaar. Daarnaast leggen we iets meer uit over mogelijke slaapproblemen en geven we tips. Lees dus snel verder!

Standaard bedtijd

Kleuters (tussen de 4 en 6 jaar oud) hebben ongeveer eenzelfde ritme als peuters. Het beste kunnen kinderen tussen de 4 en 6 jaar oud tussen 19.00 en 20.00 uur naar bed gaan. De richtlijn van Vereniging Kind en Slaap geeft voor kinderen van 4 jaar een bedtijd tussen 18.30 en 19.15 uur aan. Normaal gesproken worden kinderen vervolgens tussen 06.00 en 08.00 uur weer wakker. Inclusief een eventueel middagdutje is de gemiddelde hoeveelheid slaap van kleuters ongeveer 10 tot 11 uur per dag.

Middagslaapje

Vanaf deze leeftijd wordt het middagslaapje met regelmaat overgeslagen. Indien je kindje nog een middagslaapje doet, dan is het van belang om goed in de gaten te houden of je kindje in de avonden langer wakker blijft of moeizaam in slaap kan komen. Is dit het geval, dan is het goed om het middagslaapje af te gaan bouwen.

Wat doet slaap bij kleuters?

Voldoende slaap is onmisbaar, maar waarom eigenlijk?

• Energie opdoen en lichamelijke vermoeidheid herstellen.
• De dag verwerken (indrukken, gebeurtenissen en emoties).
• Ontwikkeling van het immuunsysteem.
• Goede ontwikkeling van groei: de groeihormonen worden in de nacht aangemaakt.
• Positieve invloed op het kortetermijngeheugen.
• Minder moeite met concentratie en leren.

Is er een perfecte bedtijd?

Nee, er is geen perfecte bedtijd. Het is altijd belangrijk om te kijken naar je kind. Geen enkel kind is hetzelfde. Zo kan het zijn dat het ene kind echt een stuk minder slaap nodig heeft dan een ander kind. Het is dan ook geen probleem als kinderen langer wakker zijn.

Zo ontwikkelt het slaapritme in de nacht

De slaap van een kind gaat middels vier fasen. De Non-Rapid Eye Movement (NREM-slaap) fase doorloopt 3 stadiums. In het derde stadium wordt dit gezien als de diepe slaap. De vierde en laatste fase is de Paid Eye Movement slaap (REM-slaap). Deze slaap wordt ook wel gezien als de droomslaap. Gedurende de nacht zullen deze vier fasen zich continu herhalen. Echter zitten kinderen meer/langer in de derde fase dan volwassenen? De hoeveelheid diepe slaap is gedurende de kinderleeftijd het grootst. De REM-slaap (droomslaap) duurt gemiddeld 60 tot 90 minuten, maar duurt bij kinderen vaak wat langer.

Gedurende de peuter en kleuter leeftijd is de gemiddelde slaaptijd ongeveer 12 uur per dag. In deze leeftijd daalt de hoeveelheid REM-slaap. De hoeveelheid diepe slaap daarentegen stijgt juist.

Slaapt je kindje voldoende?

Onvoldoende slaap bij kinderen kan zich uiten in:

• Niet zelf wakker worden in de ochtend of moeizaam wakker worden.
• Meer spanning.
• Slecht kunnen concentreren.
• Prikkelbaar.
• Hangerig of juist druk en onhandelbaar gedrag.
• Verandering in eetpatroon: eetlust kan minder of juist meer zijn. Vooral zichtbaar in het feit dat kinderen geen trek hebben in ontbijt (binnen half uur na het wakker worden).
• Niet op alle dagen op dezelfde tijden wakker worden.
• Geen energie voor spelen en/of sporten.

Bedtijden in de weekenden en vakanties

Wellicht lijkt het logisch als je kind in het weekend (misschien net als jij) wat later naar bed gaat. Echter blijkt uit onderzoek dat als de bedtijd meer dan 15 minuten later is, dit het ritme van je kind al kan beïnvloeden. Zeker op maandagochtend is het mogelijk dat je kind dan meer vermoeid is.

In een vakantie ligt dit weer anders. In de vakantie is vaak het gehele ritme over de dag anders dan thuis in een normale week. Gedurende een vakantie is het mogelijk om meer te gaan schuiven met bedtijden, om te kijken hoe je kind hierop zal reageren. Voor de ontwikkeling en groei is het wel slim om ongeveer hetzelfde aantal uren aan te houden. Dit betekent dus dat als je kind later naar bed gaat, het verstandig is om je kind ook wat langer te laten slapen. Indien je dit hebt geprobeerd, is het goed om  in de laatste dagen van de vakantie wel weer richting het normale ritme te gaan. De overgang is zo minder groot en beter te overzien voor je kind.

Slaapproblemen

Moeite met inslapen

Tips voor kinderen die moeizaam inslapen

1. Maak gebruik van een slaapritueel: bijvoorbeeld douchen, tanden poetsen, verhaaltje voorlezen. Hierbij is het belangrijk om altijd hetzelfde te doen, zodat het voorspelbaar wordt voor je kindje en deze zich (on)bewust aan het voorbereiden is op het naar bed gaan.
2. Probeer prikkels in de vorm van lichten en beeldschermen zo veel mogelijk te vermijden: de hersenen maken op deze manier meer melatonine aan.
3. Maak gebruik van vaste regels en afspraken.
4. Zorg dat de slaapkamer goed geventileerd is.
5. Probeer ervoor te zorgen dat de slaapkamer opgeruimd is (minder prikkels).
6. Probeer slaap altijd iets positiefs te laten, dus bijvoorbeeld niet voor straf eerder naar bed.
7. Maak gebruik van verduisterende gordijnen.

Plotselinge slaapproblemen

Plotselinge slaapproblemen kunnen verschillende redenen hebben. Probeer de reden te vinden, zodat je het daadwerkelijke probleem kunt proberen op te lossen en het zich niet verder voortzet in het slapen. Enkele voorbeelden van redenen zijn:

• Grote/ingrijpende veranderingen zoals verhuizing, overlijden van een naaste of een nieuwe klas.
• Slecht gevoel in de klas, bijvoorbeeld door pesten.
• Veel piekeren, bijvoorbeeld door faalangst of prestatiedruk.

Extreem vroeg wakker

Kinderen die erg vroeg wakker zijn, kunnen (hoe onlogisch dit ook klinkt) juist te laat naar bed gaan. Het kan ook zijn dat je kind wakker wordt van daglicht. Een andere mogelijkheid is dat de bloedsuikerspiegel in de ochtend laag is

Zomer- en wintertijd

Wanneer de avonden langer zijn (in de zomertijd) heeft een kind (net als een volwassene) vaak minder behoefte aan slaap. Dit verschil kan wel 1 tot 1,5 uur zijn.